"حالا دو تا کلمه در غربی هست که حتی جامعه شناسان غربی هم از آن سخن گفته اند. در جامعه شناسی باصطلاح معمولی ما با ترجمه های شکسته بسته به زبان فارسی از دورکم یهودی، گورویچ یهودی و دیگران مساله فرق بالذات این دو کلمه تفصیل داده نشده که اینهم در اثر نحل زدگی است.
در فرانسه یکیش را می گویند la Communauté دیگریش را می گویندla Société . لا سوسیته یعنی جامعه، سوسیولوژی یعنی جامعه شناسی. اما لا کمونیته ترجمه نشده، بعضی ها گفته اند "جامعه معنوی"، همچه حرفی نیست، برای اینکه خود جامعه اسلام و جماعت اسلام هم جامعه معنوی است، ملت هم هست(1). در آلمانی می گویند die Gesellschaft و die Gemeinschaft و یکیش به معنی کمونیته است و یکی به معنی جامعه.
حالا برویم سر کمونیته، کمونیته ترجمه عربیش می شود "امت". اما جامعه به معنی جدید لفظ ترجمه عربیش ملت نیست، جامعه به معنی جدید لفظ ملتِ غرب زده است، یعنی نحله است، جامعه شناسی یعنی نحل شناسی، یعنی فرق شناسی. جامعه شناسی غرب یعنی فرق و نحل شناسی، یعنی کفر و الحاد و زندقه اعم از اینکه خدا را قبول کند یا نکند.(2)"
1 – البته این تعبیر "جامعه معنوی" بعنوان معادلی برای امت از خود استاد فردید است! در یکی از یادداشت های چاپ شده در رومه کیهان که در واقع بوسیله تلفن تقریر شده (توضیح استاد فردید 30/10/58) آمده است :" (امت = اومه به هندی قدیم بمعنی کمونوته = جامعه معنوی)". در مورد این مساله دو توضیح بنظر نگارنده رسیده است. اول اینکه همانطور که خود استاد نیز تذکر داده کسانی بوده اند که اصطلاحات استاد را گرفته و مسخ و غرب زده می کرده اند:"مانند داریوش آشوری که این شخص اصطلاحاتی نظیر زبان اشارت و زبان عبارت یا عقل مشترک و عقل هدایت را می گرفت و مسخ می کرد"(دیدار فرهی صفحه 405). از استاد نقل شده که بهمین جهت قصد جایگزینی برخی اصطلاحات را با تعبیرات دیگری داشته اند (منجمله "پدیدارشناسی") و شاید "جامعه معنوی" بعنوان معادلی برای "امت" مشمول همین قضیه شده باشد. دیگر اینکه همینطور که از ادامه مطلب مستفاد می شود – و شاید از زمانی پس از چاپ یادداشت کیهان – ایشان ازآنجا که نآنجا"جامعه شناسی" معادل سوسیولوژی یکی از علوم انسانی دوره جدید است، لفظ جامعه را هم به جماعت مردم دوره جدید اختصاص داده و از بکاربردن آن برای امت خودداری نموده باشد. بعلاوه در ادامه ایشان تعبیر "جامعه معنوی" به جای "امت" را به لحاظ مانع نبودن آن و تداخل جماعات اسلامی ای که پس از تفرقه امت شکل گرفته – ملل اسلام – با امت در ذیل این تعبیر، صحیح ندانسته است. ذکر این نکته نیز بیفایده نیست که به گزارش استاد ضیاءشهابی مرحوم فردید در اوائل دهه چهل در یک جلسه در خصوص "جامعه حقیقی و جامعه واقعی" در موسسه مطالعات اجتماعی سخنرانی کرده است
2 – شاید به این معنی که در یک سیر تاریخی "امت"، متفرق به "ملل" شده و ملت ها در دوره جدید غرب زده شده و به "جامعه" و "نحله" تبدل حاصل نموده اند، لذا استاد می گوید "جامعه شناسی" یعنی "نحله شناسی". به این معنی همچنانچه در عبارت آخر بیان شده جماعت مردم موضوع علم جامعه شناسی جدید اعم از اینکه "خدا را قبول بکند یا نکند" لاجرم کفر و الحاد و زندقه زده است. طور دیگری هم از این عبارات استاد می توان نتیجه گیری نمود و آن اینکه جامعه شناسی جدید اعم از اینکه خدا را قبول کند یا نکند از منظر کفر و الحاد و زندقه است که به سروقت جامعه می رود.
"امت"، "ملت"، "جامعه" – قسمت سوم
جامعه ,شناسی ,امت ,یعنی ,استاد ,اینکه ,جامعه شناسی ,جامعه معنوی ,به معنی ,از اینکه ,اعم از ,معنوی بعنوان معادلی ,جامعه معنوی بعنوان ,تعبیر جامعه معنوی
درباره این سایت